دستورات پرکاربرد برنامه نویسی پایتون

برنامه نویسی پایتون یکی از زبان‌های محبوب و پرکاربرد در دنیای برنامه‌نویسی است. سادگی در نوشتار و قدرت بالای آن باعث شده است که در بسیاری از پروژه‌ها، از توسعه وب گرفته تا داده‌کاوی و هوش مصنوعی، مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله قصد داریم به برخی از دستورات پرکاربرد پایتون که هر برنامه‌نویس باید با آن‌ها آشنا باشد بپردازیم. این دستورات به طور مداوم در کدنویسی روزانه به کار می‌آیند و درک آن‌ها برای نوشتن برنامه‌های بهینه و کارآمد ضروری است.

۱. دستور if – دستورات شرطی:

یکی از ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین دستورات در برنامه نویسی پایتون، دستور شرطی if است. این دستور به برنامه‌نویس این امکان را می‌دهد که شرایط مختلف را بررسی کند و تصمیمات مختلفی بر اساس آن شرایط بگیرد. استفاده از دستور if برای اعمال منطق شرطی در برنامه‌ها الزامی است.

برای مثال، فرض کنید بخواهید بررسی کنید که یک عدد بزرگتر از ۱۰ است یا خیر. در صورتی که این شرط برقرار باشد، پیامی چاپ می‌شود که نشان دهد عدد بزرگتر از ۱۰ است. در غیر این صورت، پیامی دیگر نمایش داده می‌شود.

کد آن به این شکل است:

x = 15
if x > 10:
    print("x بزرگتر از ۱۰ است")
else:
    print("x کوچکتر یا برابر با ۱۰ است")

۲. حلقه for – تکرار با تعداد مشخص:

حلقه for یکی از ابزارهای قدرتمند در برنامه نویسی پایتون است که برای تکرار یک سری عملیات استفاده می‌شود. این حلقه برای کار با داده‌های قابل تکرار مانند لیست‌ها، دیکشنری‌ها، و رشته‌ها بسیار مفید است. استفاده از for باعث می‌شود که عملیات تکراری را به راحتی و با صرفه‌جویی در زمان انجام دهید.

برای نمونه، فرض کنید بخواهید یک لیست از میوه‌ها را پیمایش کرده و نام هر یک را چاپ کنید. این کار را می‌توان با استفاده از حلقه for انجام داد.

کد آن به این صورت است:

fruits = ["سیب", "موز", "انگور"]
for fruit in fruits:
    print(fruit)

۳. حلقه while – تکرار تا زمانی که یک شرط برقرار باشد:

حلقه while به شما این امکان را می‌دهد که در برنامه نویسی پایتون عملیاتی را تکرار کنید تا زمانی که یک شرط خاص برقرار باشد. این نوع حلقه زمانی مفید است که شما نمی‌دانید تعداد دقیق دفعات تکرار چقدر خواهد بود و تنها شرطی برای خاتمه حلقه دارید.

برای مثال، اگر بخواهید یک شمارشگر را از ۰ شروع کرده و تا زمانی که کمتر از ۵ است، هر بار افزایش دهید، کد به این صورت خواهد بود:

x = 0
while x < 5:
    print(x)
    x += 1

۴. تعریف توابع با دستور def:

در برنامه نویسی پایتون، برای سازمان‌دهی و کاهش کد تکراری، می‌توان از دستور def برای تعریف توابع استفاده کرد. توابع به شما این امکان را می‌دهند که بخشی از کد را یک بار بنویسید و در قسمت‌های مختلف برنامه فراخوانی کنید.

برای مثال، فرض کنید بخواهید یک تابع بسازید که نام یک فرد را به عنوان ورودی بگیرد و پیام خوشامدگویی را چاپ کند. کد آن به این شکل است:

def greet(name):
    print(f"سلام، {name}!")

در اینجا، تابع greet برای هر نامی که به آن داده شود، پیامی خوشامدگویی چاپ خواهد کرد.

۵. دستور return – بازگشت نتیجه از تابع:

در برنامه نویسی پایتون، زمانی که شما نیاز دارید مقداری را از یک تابع به برنامه اصلی برگردانید، از دستور return استفاده می‌کنید. این دستور به شما امکان می‌دهد تا از تابع نتیجه‌ای را دریافت کنید و از آن در بخش‌های مختلف برنامه استفاده کنید.

برای مثال، اگر بخواهید یک تابع ایجاد کنید که دو عدد را با هم جمع کند و نتیجه را بازگشت دهد، کد به صورت زیر خواهد بود:

def add(a, b):
    return a + b

result = add(5, 3)
print(result)

در اینجا، تابع add دو عدد را با هم جمع کرده و نتیجه را با استفاده از دستور return به برنامه برمی‌گرداند.

۶. استفاده از لیست‌ها:

لیست‌ها در برنامه نویسی پایتون برای ذخیره مجموعه‌ای از داده‌ها استفاده می‌شوند. این نوع داده می‌تواند شامل انواع مختلفی از داده‌ها باشد و از آن‌ها برای ذخیره و مدیریت داده‌ها استفاده می‌شود.

برای مثال، فرض کنید بخواهید به لیستی از اعداد عددی جدید اضافه کنید. این کار را می‌توان با استفاده از دستور append انجام داد:

numbers = [1, 2, 3, 4, 5]
numbers.append(6)  # اضافه کردن عنصر جدید به انتهای لیست
print(numbers)

در اینجا، عدد ۶ به انتهای لیست اضافه می‌شود و لیست جدید چاپ می‌شود.

۷. استفاده از دیکشنری‌ها:

دیکشنری‌ها در پایتون مجموعه‌ای از جفت‌های کلید و مقدار هستند. این ساختار داده به شما این امکان را می‌دهد که داده‌ها را با استفاده از یک کلید خاص ذخیره و دسترسی پیدا کنید.

برای مثال، فرض کنید بخواهید اطلاعات یک شخص مانند نام، سن و شغل را در یک دیکشنری ذخیره کنید. کد آن به این شکل خواهد بود:

person = {"نام": "علی", "سن": ۲۵, "شغل": "برنامه نویس"}
print(person["نام"])

در اینجا، شما از دیکشنری برای ذخیره اطلاعات فرد استفاده می‌کنید و سپس با استفاده از کلید "نام" به مقدار مربوطه دسترسی پیدا می‌کنید.

نتیجه‌گیری:

دستورات ذکر شده در این مقاله، برخی از پرکاربردترین و بنیادی‌ترین ابزارهایی هستند که هر برنامه‌نویس پایتون باید با آن‌ها آشنا باشد. این دستورات به شما این امکان را می‌دهند که برنامه‌های پیچیده‌تر و بهینه‌تری بسازید و مشکلات مختلف را به راحتی حل کنید. با تسلط بر این دستورات و یادگیری نحوه ترکیب آن‌ها، می‌توانید به یک برنامه‌نویس ماهر در پایتون تبدیل شوید.

---

با سورس گرام همراه شوید تا از اطلاعات بیشتر و کاربردی تر بهره ببرید